TVP Historia - 2024-05-05 14:10

film sensacyjny

"Złote Grono" dla Karola Strasburgera jako "Gwiazdy Sezonu" i Nagroda Publiczności w Łagowie w 1972 roku to wyraz uznania widzów dla filmu Zbigniewa Kuźmińskiego ("Milczące ślady", "Banda", "Raj na ziemi", "Sto koni do stu brzegów" i in.). Scenariusz na podstawie książki Stanisława Strumph - Wojtkiewicza "Agent nr 1" napisał Aleksander Ścibor - Rylski. Jest to oparta na prawdziwych wydarzeniach historia działającego w Grecji słynnego asa wywiadu i dywersji, Jerzego Iwanowa - Szajnowicza. Nieuchwytny agent, za którego głowę hitlerowcy wyznaczyli wysoką nagrodę, urodził się w Warszawie, w rodzinie Rosjanina i Polki. Jako kilkuletni chłopiec Jerzy Iwanow - Szajnowicz (w filmie gra tę autentyczną postać Karol Strasburger) znalazł się w Salonikach, gdy jego matka po raz drugi wyszła za mąż za Greka. Opanował świetnie języki angielski, rosyjski, francuski, niemiecki, grecki. Studiował w Belgii i we Francji, zdobył dyplom inżyniera. Wybuch wojny zastał go w Grecji. Jednym z ostatnich statków opuścił przybraną ojczyznę, zamierzał wstąpić do Brygady Karpackiej. Miał ciągle polskie obywatelstwo i paszport, ale z powodów formalnych nie przyjęto go do polskiego wojska. Nawiązał wówczas kontakt z placówką wojskową wywiadu brytyjskiego, po przeszkoleniu w Aleksandrii został w 1941r. przerzucony do Grecji. Wsławił się wieloma śmiałymi akcjami dywersyjnymi. Był znakomitym pływakiem, wielokrotnie docierał do stojących na redzie okrętów niemieckich, przytwierdzał do nich miny magnetyczne i wysadzał w powietrze. Niszczył zbiorniki paliw bądź dodawał do olejów samolotowych preparaty, które wywoływały eksplozje silników w powietrzu. Przekazywał wywiadowi angielskiemu cenne informacje o ruchach wojsk hitlerowskich w Grecji, konwojach odpływających do Afryki Północnej, o lotniskach polowych i zakładach pracujących na potrzeby okupanta. Dwukrotnie po aresztowaniu zdołał zbiec z gestapo. Ujęty po raz trzeci wraz z najbliższymi współpracownikami został rozstrzelany 4 stycznia 1943 roku.

Film sensacyjny, 97 min, Polska 1972 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Karol Strasburger, Monika Sołubianka, Stojczo Mazgałow, Adrianna Andrejewa, Kirił Janew, Barbara Bargiełowska, Aleksander Iwaniec, Helena Norowicz, Józef Para, Tadeusz Białoszczyński, Piotr Fronczewski, Zdzisław Tobiasz i inni

wstecz