TVP Historia - 2024-07-05 00:00

film dokumentalny

Film o emigracji politycznej lat 80. XX wieku. O ludziach, którzy po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. znaleźli się przypadkowo albo świadomie na emigracji. W PRL - u byli działaczami opozycji, nie mieli więc szans na wyjazd za granicę, dla nich ta możliwość pojawiła się w czasie 16 miesięcy legalnego istnienia Solidarności w latach 1980 - 1981. Niektórzy wyjechali na stypendium, inni skorzystali z szansy odwiedzenia rodziny lub przyjaciół, ktoś próbował coś załatwić dla związku. 13 grudnia 1981 roku zastał ich za granicą i pozostali tam na wiele lat. Wśród bohaterów filmu są też tacy, którzy po ogłoszeniu stanu wojennego świadomie zdecydowali się na emigrację, przeszli przez obozy dla uchodźców, walczyli o byt, często bez możliwości godnej pracy, bez znajomości języka. Na duchu podnosiło ich silne wsparcie ze strony różnych środowisk, przede wszystkim związkowych i intelektualnych, zarówno we Francji, Niemczech, jak i Wielkiej Brytanii czy USA. Zaczęły się manifestacje pod polskimi ambasadami, światowe agencje, radia, telewizja, pełne były protestów, strzępów informacji z kraju, plotek, czasami groźnych i krwawych. Szybko zaczęto organizować pomoc materialną, medyczną i żywnościową dla Polski. Stopniowo sytuacja się uspokajała, pierwszych internowanych w kraju zaczęto wypuszczać, częściowo uchylono granice. Wtedy zaczął się dylemat - wrócić, dać się zamknąć, próbować się ukrywać, jak wielu znajomych i przyjaciół, bez pracy i perspektyw na sensowną działalność, czy raczej zostać, poczekać, aż coś się wyklaruje, pomagać przyjaciołom w Polsce, działać na rzecz zdelegalizowanej Solidarności i opozycji. Emigracyjni działacze przede wszystkim zbierali pieniądze, organizowali transporty z pomocą, z maszynami, częściami do sitodruku, nawiązywali kontakty pomiędzy różnymi grupami, miastami, krajami, pisali, drukowali, pukali do różnych drzwi możnych zachodniego świata, a wszystko po to, żeby ratować Solidarność i wszystko dobre, co się zdążyło w Polsce wydarzyć w roku 1980 i 1981. Potem odbyły się obrady Okrągły Stołu i nadszedł czas wyborów 4 czerwca 1989 roku. To było hasło do powrotu, więc wrócili, jedni natychmiast, inni trochę później, i z całym entuzjazmem włączyli się w pracę dla kraju. Są bardzo różni, różnie potoczyły się ich losy w wolnej Polsce. Bohaterowie filmu mówią o tym, z jakiego powodu znaleźli się na emigracji, jak wyglądało ich życie i działalność, również polityczna. Ale przede wszystkim mowią o decyzji powrotu do kraju. Kiedy wrócili, co dało impuls do powrotu, czy zadowoleni są z takiego wyboru, co w kraju im się spodobało, a co rozczarowało, jak urządzili się w życiu zawodowym i osobistym.

wstecz