TVP Historia - 2024-12-05 17:05

film dokumentalny

Tunka to wieś położona w Dolinie Tunkińskiej, w Buriacji, w Rosji. W XIX wieku służyła jako miejsce zesłań więźniów politycznych, m.in. grupy 145 księży aresztowanych w powstaniu styczniowym. W obliczu trudnych warunków ekonomicznych księża założyli spółkę, która organizowała zaopatrzenie oraz zajmowała się uprawą roli. Ich dzieje opisał ksiądz Żyskar w książce "Tunka". Jednak najsłynniejszym zesłańcem osadzonym w Tunce był Józef Piłsudski, który przebywał tam od sierpnia 1890 do kwietnia 1892, czyli do końca okresu swojej zsyłki. I właśnie pobyt Piłsudskiego w Tunce jest głównym tematem filmu. Filmowa opowieść o Tunce i zesłaniu Józefa Piłsudskiego toczy się w dwóch planach czasowych: współczesnym i historycznym, i obydwa te plany nawzajem się przenikają, choćby z tego względu, że mimo upływu wielu lat, wciąż spotykamy tam liczne polskie ślady. Osią fabularną jest wyprawa ekipy z Muzeum Lwowa i Kresów Wschodnich z Kuklówki Radziejowickiej do Tunki, po chałupę, w której mieszkał Piłsudski. Ta kwatera Piłsudskiego została zidentyfikowana już wcześniej, podczas pobytu w Tunce dr. Krzysztofa Jabłonki, znakomitego znawcy życia i dzieła Marszałka. Ekipa Muzeum najpierw dokładnie opisała chałupę, następnie rozebrała poszczególne jej elementy, i wysłała je transportem do Polski. Na terenie Muzeum chałupa została powtórnie złożona i po obowiązkowych zabiegach konserwatorskich, udostępniona zwiedzającym, jako ważny obiekt całego skansenu, dokumentującego los polskich zesłańców syberyjskich. Doktor Krzysztof Jabłonka jest naszym filmowym przewodnikiem po Tunce i okolicy. Ten znakomity znawca Józefa Piłsudskiego staje się również przewodnikiem, nie tylko po Syberii Marszałka, ale również po całym jego życiu, w którym pobyt w Tunce, jak opisałem to powyżej, odegrał trudną do przecenienia rolę.

wstecz