TVP Historia - 2024-10-24 00:05

dokument fabularyzowany

Wzruszająca, burzliwa i tragiczna historia węgierskiego hrabiego Janosa Esterhazy'ego, syna Elżbiety Tarnowskiej, wnuka rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, wychowywanego w polskim domu i polskiej kulturze. Losy hrabiego, który po zmianie granic, po traktacie w Trianon nagle został mieszkańcem Słowacji i wziął na swoje barki walkę o losy wszelkich mniejszości narodowych, a podczas wojny uratował wielu Polaków i polski majątek (zarówno dobra kultury, jak i finansowe Banku Polskiego, które trafiły na Węgry), sam przemycił na Węgry gen. Sosnkowskiego i w swoim domu organizował konspiracyjne spotkania polskich polityków i wojskowych w czasie II wojny światowej. Jego losy nadawałyby się na serial, obrazujący historię Europy Środkowej od końca I wojny światowej do czasów reżimu komunistycznego. Po wojnie za ujawnianie zbrodni stalinowskich, na czele z katyńską, został wywieziony do Moskwy na Łubiankę i w 1946 r. skazany na wiele lat łagrów i pracy w fabryce porcelany, co odebrało mu resztki zdrowia. Do 1957 r. przebywał w 11 więzieniach - także we Lwowie, potem w Czechosłowacji - od Pilzna po Leopoldov, zmarł w Mirovie, w najcięższym więzieniu dla więźniów politycznych, a jego prochów nie wydano rodzinie aż do 2017 r.! W filmie wystąpili: prof. Arkadiusz Adamczyk, Imre Molnar, o. Paweł Cebula, b. minister spraw zagranicznych Czech Karel Schwarzenberg, prosto z Nowego Jorku Abraham Foxman, który w imieniu amerykańskiej Ligi Przeciw Zniesławieniom uhonorował Esterhazy'ego pośmiertnie nagrodą im. Jana Karskiego. Zaś po węgierskich i słowackich ścieżkach bohatera filmu oprowadza widza Michał Zabłocki, znany bohemista, dziennikarz i reporter.

wstecz