TVP Kultura - 2024-12-01 23:45

dramat

Grand Prix jury dla najlepszego filmu, nagroda dla najlepszej aktorki (Isabelle Huppert) i najlepszego aktora (Benoit Magimel) na festiwalu w Cannes w 2001 r. oraz Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszej aktorki (Huppert) i Cezar 2002 dla najlepszej aktorki drugoplanowej (Annie Girardot) to najważniejsze wyróżnienia, jakie przypadły dziełu austriackiego reżysera Michaela Haneke, zrealizowanemu na podstawie głośnej powieści Elfriede Jelinek, austriackiej laureatki Nagrody Nobla za 2004 r. Twórca słynnego dramatu "Funny Games" również tym razem nie pozostawia widzów obojętnymi: jego film budzi fascynację i odrazę, oburzenie i litość, zażenowanie i zaciekawienie jednocześnie. Wywołuje przerażenie psychicznym piekłem, jakie potrafi nam stworzyć najbliższa, zdawałoby się, osoba, uświadamia ogrom wyrzeczeń i otchłań samotności, w jaką wpycha artystę całkowite oddanie się muzyce. Bohaterka filmu, czterdziestoletnia Erika Kohut, jest nauczycielką muzyki w wiedeńskim konserwatorium. Nie ma żadnego życia prywatnego, z nikim się nie spotyka. Po zajęciach wraca prosto do domu. Toksyczna, apodyktyczna matka, z którą Erika mieszka, dzieląc z nią nie tylko stół, ale i wielkie, małżeńskie łoże, kontroluje bowiem każdy jej krok. Również i każdy wydatek. Erice nie wolno nosić kolorowych strojów czy makijażu. Kostyczna matka uważa, że jej córce takie rzeczy ani nie przystoją, ani nie są potrzebne. Jest wystarczająco ładna i bez tego, zresztą komu miałaby się podobać? Przecież nie mężczyznom - prymitywnym, niegodnym Eriki, niedorastającym do pięt istocie tak utalentowanej i uduchowionej. Bo Erika miała zostać wielką wirtuozką, pianistką światowej sławy. Z niedostatku talentu lub odporności psychicznej, albo z nadmiaru matczynej tresury wielkiej kariery nie zrobiła, ale jeszcze wszystko przed nią, tak przynajmniej wierzy matka, nie pozwalając córce rozpraszać się na głupstwa. To surowe wychowanie sprawiło, że Erika nie potrafi okazywać uczuć, jest zimna i pełna zahamowań, do swych uczniów odnosi się z nieskrywanym okrucieństwem i szyderstwem, a jej seksualizm sprowadza się do oglądania filmów pornograficznych, podpatrywania par kochających się w samochodach lub parkach i praktykowania w najgłębszej tajemnicy przed matką masochistycznych zachowań. Pewnego dnia, podczas recitalu, który Erika daje w domu bogatej burżuazyjnej rodziny wiedeńskiej, panna Kohut poznaje tam kuzyna gospodarzy, Waltera Klemmera, przystojnego studenta politechniki, a zarazem dobrze rokującego pianistę. Zauroczony artystką chłopak zapisuje się do prowadzonej przez nią klasy fortepianu, próbując w ten sposób zbliżyć się do niej. W końcu wyznaje jej miłość, usiłuje ją zdobyć. Erika, czując, że to dla niej ostatnia szansa na jakieś uczucie, nie odtrąca go. Ale potrafi go kochać tylko na swój chory, sadomasochistyczny sposób. Przekazuje Walterowi list, w którym szczegółowo opisuje swoje potrzeby i oczekiwania. Zaszokowany treścią listu chłopak reaguje w pierwszej chwili odrazą i wzburzeniem. Odtrąca Erikę, która próbuje go przeprosić i naprawić poniewczasie swój błąd. W końcu, miotany pożądaniem, ulegając mrocznym życzeniom idealizowanej wcześniej kobiety, Walter zjawia się nieoczekiwanie w jej domu. Próba podjęcia przez niego narzuconej przez Erikę gry kończy się jednak fatalnie.

wstecz