TVP Polonia - 2024-11-12 00:10

cykl dokumentalny

Bywają w życiu narodów chwile przełomowe, kiedy dni liczą się za miesiące, a miesiące za lata. Taki właśnie moment przeżyła Polska w listopadzie 1918 roku. Na ziemiach Polski doszło do załamania się okupacji niemieckiej i austriackiej, co Polacy wykorzystali, przywracając własne rządy po 123 latach obcego panowania. Zwycięstwo, które symbolizuje dzień 11 listopada, miało także swój ogromny wymiar moralny. Po wiekowej niewoli, po klęskach kolejnych powstań narodowych - kościuszkowskiego, listopadowego, styczniowego, po niepowodzeniach zrywów z lat 1846 i 1848 nadszedł wreszcie oczekiwany i wypatrywany przez pokolenia moment zwycięstwa. Zakończył długi okres obcej dominacji i prześladowań Polaków. Staliśmy się wreszcie panami na własnej ziemi. W listopadzie 1918 roku zaszły wypadki wyjątkowe, kiedy to na ulicach miast i w opłotkach wsi bezbronna niemal młodzież rzucała się na Niemców i wydzierała im karabiny. Działania zorganizowanych grup peowiaków, straży obywatelskich, milicjantów miejskich, harcerzy, sokołów wspierała cała ludność, przyczyniając się niejednokrotnie samą swą postawą i obecnością do obezwładnienia okupantów. Józef Piłsudski w tych decydujących dniach obrał trafny kurs na wykorzystanie czynników rewolucyjnych w wojsku niemieckim, na porozumienie z Radami Żołnierskimi w sprawie ewakuacji. I porozumienie takie zdołał zrealizować z wielką korzyścią dla odradzającego się państwa. Zwycięstwo okupione zostało jednak stratami. Według niepełnych obliczeń na obszarze okupacji niemieckiej podczas akcji rozbrajania i usuwania Niemców poległo około stu osób.

wstecz