TVP Historia - 2024-07-09 06:10

debata

"Jeden Polak to istny czar, dwóch Polaków to awantura, trzech Polaków och, to już jest polski problem" - mówił francuski filozof epoki oświecenia, ulubieniec carycy Katarzyny II i schlebiający pruskiemu królowi Fryderykowi II, Wolter. A skoro pojawił się problem, to ówczesna "oświecona Europa", tak bardzo wierząca w potęgę ludzkiego rozumu, postanowiła uporać się z kłopotliwym sąsiadem. Co ważne, sąsiadem, który podjął się próby uzdrowienia stosunków wewnętrznych i zabiegał o wzmocnienie pozycji międzynarodowej. Dlaczego I Rzeczpospolita upadła? Jaki wpływ miała na to polityka wewnętrzna, a jaki sytuacja międzynarodowa? Kiedy i gdzie można upatrywać początku osłabienia I Rzeczypospolitej, który prowadził do jej upadku? Jaką rolę w upadku Rzeczypospolitej odegrał potop szwedzki? Jaką rolę w upadku Rzeczypospolitej miał jurgielt? Czy przyczyną upadku był brak monarchii dziedzicznej? Dlaczego rządzący nie zgadzali się na powiększenie armii i jej unowocześnienie? Czy istnienie Rzeczypospolitej było istotne dla interesów magnaterii? Czy istnienie Rzeczypospolitej nie było w interesie mocarstw zachodnich? Od kiedy datuje się to przekonanie? Jakie znaczenie dla dalszych losów Rzeczypospolitej miała konfederacja barska? Pytanie kluczowe: na ile głupota polskich i litewskich elit doprowadziła do upadku Rzeczypospolitej, a na ile czynnik zewnętrzny? Na jakiej podstawie europejskie "oświecone" dwory przyznawały sobie prawo do ingerencji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej? Już August Mocny przekonywał europejskie dwory, że Polaków można zeuropeizować tylko poprzez rozbiór kraju. Dość prosty plan Katarzyny II - skłócić i skorumpować Polaków. Słaby król w Rzeczypospolitej był gwarancją silnej pozycji Rosji w Europie. Propaganda III rozbioru - Polacy są sami sobie winni. Goście: dr hab. Dariusz Kupisz, Uniwersytet Marii Curie - Skłodowskiej, dr Adam Danilczyk, Instytut Historii PAN, dr Zbigniew Hundert, Uniwersytet Warszawski.

wstecz