TVP Historia - 2025-01-10 07:20

debata

Zarówno Niemcy, jak i Rosja uważały ustalenia kończącego w 1919 roku Wielką Wojnę traktatu wersalskiego za niesprawiedliwe i skazujące na międzynarodową polityczna izolację. Niemcy mieli ponieść konsekwencje wywołania największego do tej pory konfliktu wojennego i wypłacić reparacje wojenne. Rosja zaś pogrążona była w rewolucyjnym chaosie i wojnie domowej, którą ostatecznie wygrali bolszewicy. Ten stan zbliżył Berlin i Moskwę, mimo że kontakty między nimi zostały zerwane w lipcu 1918 roku, po zamordowaniu ambasadora Niemiec w Rosji. Ale już cztery lata później, w Rapallo, Niemcy i Rosjanie zawarli porozumienie. Do umowy dołączono tajny aneks o współpracy wojskowej. Tym samym tzw. "ład wersalski", z którego oba państwa były niezadowolone, został zagrożony. Dojście Hitlera do władzy w 1933 roku rozluźniło relacje łączące Berlin i Moskwę, ale ich nie przekreśliło. Wiosną 1939 nastąpił zwrot w stosunkach niemiecko - sowieckich. Stalin, wygłaszając swoją "kasztanową mowę", stwierdził, że Związek Sowiecki może porozumieć się z każdym państwem, bez względu na jego ustrój. W Berlinie odebrano to jako sygnał do podjęcia rozmów. 19 sierpnia podpisano układ handlowy, zaś 23 sierpnia w Moskwie zawarty został pakt o nieagresji, zwany paktem Ribbentrop - Mołotow. W tajnej części układu podzielono Polskę między oba kraje. 1 września 1039 roku Niemcy zaatakowały Polskę, 17 września agresji dokonał Związek Sowiecki. Lata współpracy obu państw osiągnęły apogeum. Oba kraje połączyła granica przyjaźni. Tematy: Geneza polityki Niemiec wobec Rosji po I wojnie światowej. Lata 1919 - 1920 [polityka wobec Polski]. Jak doszło do podpisania niemiecko - sowieckiego układu w Rapallo? Kto inicjował porozumienie? Jakie znaczenie miał on dla Rosji sowieckiej, a jakie dla Niemiec? Jak układ został odebrany w Polsce, państwie, które dopiero co odzyskało niepodległość? Na jakich polach Niemcy i Rosjanie prowadzili tajną współpracę? Czy wywiady współpracowały? Jak kształtowała się współpraca gospodarcza? Co łączyło Stalina i Hitlera? Przyjaźń, rywalizacja, nienawiść i intrygi? Sojusz zbrodniarzy? Jakimi motywami kierowali się przywódcy hitlerowskiej Trzeciej Rzeszy i radzieckiej Rosji, zawierając 23 sierpnia 1939 roku Pakt Ribbentrop Mołotow? Jakie było miejsce Polski w stosunkach międzynarodowych na początku lat trzydziestych i pod ich koniec (od konferencji monachijskiej 29 - 30 września 1938 roku do wybuchu wojny)? Czy byliśmy tylko biernym obiektem wydarzeń, czy też nasze decyzje miały wpływ na to, co dzieje się w Europie? Rola Józefa Piłsudskiego. Piłsudski i Beck uważali porozumienie z Niemcami za największe osiągnięcie polskiej dyplomacji od chwili podpisania traktatu wersalskiego. Jaka była cena porozumienia z Niemcami? Co zostało zaniedbane? O polityce Związku Radzieckiego Beck mówił: "my, Polacy nie mamy zaufania do Rosji ani do celów jej polityki. Na podstawie doświadczenia widzimy dwa imperializmy, carski i komuny. Większość pytanych generałów widziała większe zagrożenie w Trzeciej Rzeszy. Jak polskie czynniki polityczne i wojskowe zapatrywały się na zagrożenie sowieckie po układzie sowiecko - niemieckim z 23 sierpnia 1939 roku? Czy zdawano sobie sprawę z istnienia tajnego protokołu do układu z 23 sierpnia? Dlaczego Niemcy dokonały 22 czerwca 1941 roku napaści na Związek Radziecki? Jak była reakcja Stalina? Gość: prof. Grzegorz Łukomski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

wstecz