TVP Historia - 2024-06-24 06:25

debata

Po bezpotomnej śmierci ostatniego z Jagiellonów, Zygmunta Augusta, zgromadzona na sejmie elekcyjnym szlachta wybrała w maju 1573 roku nowego króla. Został nim Henryk Walezy, brat króla Francji. Nowo wybrany władca zatwierdził obowiązujące w Rzeczypospolitej - i sformułowane na sejmie elekcyjnym - prawa i przywileje. Od jego imienia nazwano je artykułami henrykowskimi. Walezy zaprzysiągł także pacta conventa, czyli osobiste zobowiązania króla. Henryk Walezy zasiadał na tronie polsko - litewskim zaledwie kilka miesięcy. Zniewieściały władca niechętnie wypełniał obowiązki króla, a dostojnicy czekali tygodniami na audiencję. Gdy otrzymał wiadomość o śmierci brata, w nocy z 18 na 19 czerwca 1574 roku, w przebraniu opuścił Kraków. Uciekł w gronie kilku Francuzów. Andrzej Tęczyński dogonił króla na Śląsku, ale ten odmówił powrotu. Pozostało po nim powiedzenie "Rex Henricus spłatał Polsce psikus". W listach zapewniał senatorów i szlachtę, że mimo iż objął tron francuski jako Henryk III, nadal pozostaje polskim królem. Do końca życia używał tytułu król Polski. Kiedy Walezjusz nie wrócił do Polski, choć to obiecywał, zebrał się sejm elekcyjny i obwołał królem Stefana Batorego. Poślubił on wybraną na królową Polski infantkę Annę Jagiellonkę, córkę Zygmunta I Starego i Bony.

wstecz